Programma
Participatie en samenleven: samen de stad maken
Gent is een stad van vrijwilligers, verenigingen, handelaars en ondernemers, van denkers en van geestigaards. Van goestendoenders, ook: koppigaards die al eens tegen de schenen stampen. En vooral ook: een stad van vele ‘stille stemmen’ - geen tafelspringers, maar mensen die ook hun gedacht hebben over hoe het leven loopt (of beter kan) maar dat zelden luidop zeggen.
VOOR GENT wil in de eerste plaats luisteren naar al die Gentenaars. Hen nog meer ruimte geven, ook, om verantwoordelijkheid te nemen en zelf aan de slag te gaan om het samenleven nog beter te maken. Want dat is waarom onze stad geworden is tot wat ze is: een fier Gent ‘mee nen oek af’.
In 2023 gaf 75% van de Gentenaars aan tevreden te zijn over hun stad (bron: de Vlaamse Stadsmonitor). Terecht. Elke dag maken we samen een bruisende, solidaire en veilige stad. Vertrouwen in elkaar is de basis van een sterke lokale democratie.
Maar vertrouwen in een (stads)bestuur - en bij uitbreiding ‘de politiek’ - komt niet vanzelf. De samenleving wordt complexer en steeds meer burgers haken af. In 2023 had 1 op 3 Gentenaars nog vertrouwen in het stadsbestuur. Daarmee doen we het gemiddeld iets beter dan in andere Vlaamse steden of gemeenten.
Maar voor VOOR GENT moet de lat hoger. Gelukkig hebben we in Gent al een lange traditie van heldere, doelgerichte communicatie, een sterke aanwezigheid van dienstverlening in de wijken en (dus) hoge betrokkenheid van onze inwoners. Daarop gaan we hard verder werken.
Goed besturen is luisteren, leren, helder communiceren en goed beargumenteerd beslissen. Maar we durven tegelijk de ‘macht’ van het stadsbestuur delen én herverdelen, met goeie afspraken - tussen het bestuur en de Gentenaars, en tussen Gentenaars onderling - over wie wat kan/mag/moet doen. Zo blijven wij samen onze stad maken!
1. Heldere communicatie op maat van alle Gentenaars
- Communicatie in woord en beeld: onze communicatie vertrekt altijd vanuit de leefwereld van de Gentenaar(s). Ze is helder in taal en beelden - we testen het effect ervan zo veel mogelijk vooraf bij gebruikers. We werken ook samen met Gentse creatievelingen opdat onze communicatie rechttoe-rechtaan zou zijn en ‘op z’n Gents’ zou blijven ‘plakken’.
- Online en offline communicatie: Naast online/digitaal blijven we ook offline communiceren. Een telefoontje of een babbel aan een loket kunnen voor veel Gentenaars het verschil maken. We blijven inzetten op ‘outreachende dienstverlening’ (zelf naar de mensen toegaan, in hun wijken) en onderzoeken de mogelijkheid om ook ‘zitdagen’ te organiseren.
- Communicatie in samenwerking: Met de hulp van partnerorganisaties in wijken en deelgemeenten (zoals vertegenwoordigers en/of organisaties van diverse gemeenschappen) krijgen we onze boodschappen tot bij alle Gentenaars.
- Wijkgerichte communicatie: We voorzien communicatie op basis van bevragingen in de wijken en de data die we daar uit halen. We baseren ons onder andere
- op de ‘wijkbarometer’, waarin onder andere informatie komt uit participatie-/ inspraaktrajecten.
- Via het ‘burgerprofiel’ op www.stad.gent kan elke Gentenaar interesses aanduiden. Zo houden we Gentenaars gericht op de hoogte van stappen in dossiers, updates uit hun wijk, stadsbreed nieuws of besprekingen in de gemeenteraad(scommissies). We onderzoeken ook mogelijkheden om die informatie offline bij de Gentenaars te krijgen die weinig of niet met een computer of smartphone (kunnen) werken.
- Naast de terechte aandacht voor klachten, organiseren we een 'gastenboek' waar Gentenaars en Gent-gebruikers kunnen aangeven wat goed is in onze stad, zodat we daarop kunnen verder bouwen.
2. Verder inzetten op inspraak met de juiste verwachtingen
- Heldere verwachting rond participatie: Inspraak geven en krijgen betekent niet: ‘Ik geef mijn mening en dan zal het plan ook zo uitgevoerd worden’. Elke mening is belangrijk, we streven er altijd naar een beslissing te nemen waar zoveel mogelijk mensen achter kunnen staan. Dat is niet simpel. Maar: een plan kan maar werken als we de bezorgdheden kennen van de betrokkenen. Een goed participatietraject bespaart tijd én de kosten achteraf om het plan nog uitgevoerd te krijgen na weerstand. Bij de start zeggen we duidelijk wat de krijtlijnen zijn (waarover gaat het wel/niet), we luisteren naar de betrokkenen en bespreken alles, om samen tot een zo goed mogelijk plan te komen. We zeggen over welke vorm van participatie het gaat (informatie geven, advies vragen, inspraak geven of co-creatie, d.w.z. echt samen het plan ook uitvoeren), wat de rol is van elkeen en hoe er zal gecommuniceerd worden.
- Loting als ingeburgerde praktijk. In het Wijkbudget organiseerde de Stad Gent in 16 wijken een geloot wijkpanel. De kennis binnen de stadsorganisatie geeft ons de mogelijkheid om veel méér mensen te betrekken dan enkel de (vaak hoogopgeleide) ‘usual suspects’. Ook in complexe dossiers kunnen we burgerpanels loten. De panelleden krijgen alle informatie, volgen de voortgang van het project mee en kunnen aan het eind indien gewenst ook mee beslissen. Zo’n aanpak werkt pas als de gelote panels een duidelijke opdracht krijgen en weten waarover ze wel/niet mogen beslissen. Ze moeten hun ‘werk’ onafhankelijk maar goed ondersteund kunnen doen. We kiezen voor panels op wijkniveau of gericht op een specifiek thema of project, zoals de opmaak van een wijk(kwaliteits)plan.
- Op maat, snelle als langlopende participatie: We maken een onderscheid in aanpak: bij grote plannen voor de stad zetten we in op langere trajecten van betrokkenheid, bijvoorbeeld via klankbordgroepen, loting of andere methodieken. Voor kleine(re) plannen gebruiken we snellere participatie-instrumenten (enquêtes, online bevragingen,…).
- Terugkoppeling bij élke beslissing: De signalen en adviezen van de participatie-/ inspraaktrajecten worden geduid bij elk besluit door de gemeenteraad. Anderzijds laten we de betrokken Gentenaars altijd weten welke beslissing is genomen, en waarom.
3. Iedereen mee!
- Inzetten op diverse methodes: “Niets over ons, zonder ons.” Gentenaars betrekken betekent luisteren naar wie het woord neemt, maar óók op zoek gaan naar de ‘stille stem’. We blijven verder investeren in - en zoeken naar - goeie vernieuwende methodes om dat te doen. Jonge kinderen, ouderen, mensen uit een bepaalde gemeenschap of buurt, personen met een handicap, studenten, mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie, …: elke stem telt, maar het vraagt telkens een andere methode en voldoende tijd om elk van die doelgroepen te bereiken.
- Samenwerking met middenveldpartners: Om ieders stem te horen (ook die van doelgroepen waar een lokale overheid minder gemakkelijk contact mee krijgt) werken we samen met middenveldpartners, maar altijd met respect voor hun onafhankelijkheid. Zij werken op basis van hun bijzondere expertise en hebben de vinger aan de pols van specifieke doelgroepen.
- Mensen in kwetsbare posities en mensen in armoede betrekken we vroegtijdig bij beleidsplannen en maatregelen op hun maat. Ook bij de uitvoering en evaluatie van die plannen blijven we hen betrekken. We willen daarom ook mensen met ervaringsdeskundigheid aanwerven bij de Stad Gent, zodat we die deskundigheid ook binnen de eigen organisatie hebben.
- Portaal van de oude bibliotheek (aan de Zuid) als etalage voor stadsplannen. We maken ruimte in het hart van onze stad om fysiek te informeren over stadsplannen; en om vragen over de leefbaarheid te bespreken en stadsdebatten te organiseren. We doen dat uiteraard op basis van het stadsbeleid, maar óók met (de dynamiek van) het middenveld, de culturele actoren, ondernemers, academici en uiteraard bewoners en bezoekers.
4. Participatief budgetteren
- Een deel van de stadsbegroting geven we rechtstreeks aan de Gentenaars. Die kunnen dan zelf direct beslissen wat ermee gebeurt. We maken een volwaardige opvolger van het Burgerbudget (2017-’18) en het Wijkbudget (2019-’24), op maat van Gent en op de huidige noden.
5. Tijdelijke invulling
- Inzet van tijdelijke ongebruikte plekken. Een tijdelijke invulling is een ongebruikte plek/gebouw waarvan we het ‘eigenaarschap’ tijdelijk overdragen aan invullers (o.a. culturele organisaties) en buurtbewoners. Het is een vrijhaven waar de verbeelding aan de macht is, waar weerstand tot nieuwe inzichten leidt, waar kan worden gevallen en weer opgestaan. Initiatieven kunnen na de tijdelijkheid ook verder gezet worden op andere plaatsen. We streven bij tijdelijke invulling naar een maximale toegankelijkheid en sanitaire gelegenheden. VOOR GENT moedigt organisaties en bewoners aan om tijdelijk ongebruikte plekken te benutten. De Stad Gent begeleidt hen bij administratieve verplichtingen en maakt panden gebruiksklaar met centen uit het stedelijke Fonds Tijdelijke Invullingen. De dynamiek ‘van onderuit’ is cruciaal. Een tijdelijke invulling met meerdere invullers heeft een duidelijke beheersstructuur, opgezet met en op maat van de invullers.
- Van privaat bezit naar gedeeld gebruik waar mogelijk: Naast eigen beschikbare terreinen en gebouwen wil VOOR GENT ook die van derden laten gebruiken als dat mogelijk is. We brengen invullers en de eigenaar met elkaar in contact en begeleiden bij het maken van afspraken.
- ‘Permanente tijdelijkheid’ via een vaste vrijplaats in de stad: Naast de tijdelijke invullingen voorzien we een vaste plaats in de stad waar telkens andere tijdelijke invullers drie jaar de tijd krijgen om zich te ontwikkelen. Zo geven we nog meer initiatieven (uit de cultuurwereld, sport, buurten, …) de kans - en letterlijk de ruimte - om te experimenteren. Na drie jaar krijgen nieuwe ideeën en initiatieven een kans.
6. Partnerstad
- Vrijwilligers versterken. Gent bruist: veel bewoners nemen zelf initiatief in hun buurt, het aantal vrijwilligers groeide de laatste jaren tot 18% (Stadsmonitor 2023). Vandaag richten al vier keer meer kandidaat-vrijwilligers zich tot het stedelijke Vrijwilligerspunt dan bij de start ervan, enkele jaren geleden. Er ontstaan her en der kleine en grote organisaties die het samenleven versterken. Initiatieven van Gentenaars met goesting ondersteunen we met veel plezier verder. Lokale handelaars kunnen een straat tot leven brengen, studenten organiseren bijeenkomsten, enzovoort.
- Oprichten van een loket voor Gents Engagement: Het huidige loket voor informatie en ondersteuning op maat van sociale verenigingen en bewonersinitiatieven, wordt beschikbaar voor álle verenigingen in Gent. Startende organisaties en gevestigde waarden kunnen er terecht voor juridisch advies, info over de stadsorganisatie, ondersteuning of samenwerking. Het loket is fysiek, telefonisch en digitaal bereikbaar. Het Vrijwilligerspunt wordt onderdeel van dit loket.
- Zelfinitiatief ondersteunen: We ondersteunen kleinschalige initiatieven in de buurt of activiteiten voor sensibilisering en emancipatie door ruimte, logistieke steun en/of centen (bijvoorbeeld uit het budget van ‘Samen aan Zet’) te geven.
- Veerkrachtig en kritisch middenveld als belangrijke partner: Als Stad zijn we gebaat bij (de samenwerking met) sterke partnerorganisaties, bij hun expertise en aanwezigheid in onze wijken en gemeenschappen. Zonder sterk middenveld win je geen wedstrijden! We hebben oog voor nieuwe organisaties maar blijven uiteraard ook het traditionele middenveld een warm hart toedragen. VOOR GENT zet in op samenwerking met het middenveld onderling, met de Stad en met andere partners. We versterken de partnerorganisaties door financiering op maat, door hen ruimte en/of logistieke steun te geven. Maar als we als partners écht onze stad samen willen maken, dan moeten we elkaar ook kritisch (laten) bevragen. Elk jaar organiseren we een beurs en een ‘middenveldparlement’ waarop de Stad en middenveldorganisaties kennis uitwisselen en elkaar effectief bevragen. We werken verder aan een transparante samenwerking en geven een duidelijk overzicht van de initiatieven die we ondersteunen en de plaatsen waar die actief zijn.
- Stadsorganisatie voorbij de kokers, voor de burgers en partners: In de stadsorganisatie zelf zorgen we voor nauwe samenwerking tussen beleidsdomeinen/stadsdiensten. Daarvoor zetten we verder in op vorming, begeleiding en uitwisseling tussen ambtenaren, zodat zij continu aandacht hebben voor (en ook kúnnen) ‘participatief werken’. Daarnaast slaat het stadsbestuur de brug naar sleutelfiguren uit de netwerken die actief zijn in de stad. We organiseren geregeld informele ontmoetingen om de vinger aan de pols te houden, kansen te ontdekken om samen te werken en snel te kunnen beslissen.
7. We blijven geschiedenis schrijven
- Verhalen maken de wijk: De Stad verandert snel. We houden de blik op de toekomst, maar altijd met respect voor (en kennis over) het verleden. Verhalen werken verbindend en maken een gedeelde identiteit. We blijven inzetten op de ‘raconteurs’ (Gentse vrijwillige wijkreporters) die verhalen of getuigenissen uit de wijken brengen, om zo ook de (vaak negatieve) stereotiepe beeldvorming te doorbreken.
- Gedeelde geschiedenis: Daarnaast belichten we onze Gentse geschiedenis, ook die van onze verzetshelden, die ons leven in vrijheid vandaag mogelijk maken. We vertellen ook de verhalen die we delen over ons koloniale verleden.
8. Stadhuis van de Gentenaar
- We versterken het statuut van lokale mandatarissen: Een gemeenteraad is maar zo sterk als haar leden… Gemeenteraadsleden moeten voldoende ondersteund worden en ruimte en tijd hebben om dossiers door te nemen, kritische vragen te stellen en de voortgang te kunnen opvolgen.
- Met de gemeenteraad snijden we nieuwe thema’s aan via de methodiek van themacommissie op verplaatsing. Een laagdrempelige manier om het stadhuis naar de Gentenaars te brengen.
- We versterken de adviesraden. We begeleiden alle adviesraden opdat ze meer mensen zouden bereiken en hun werking zouden kunnen versterken. We bekijken hoe ze zelf nog meer mensen kunnen aantrekken met bepaalde kennis over de doelgroep of een bepaald thema. Over belangrijke beslissingen vragen we advies van de adviesraden; uiteraard kunnen ze ook te allen tijde op eigen initiatief advies geven. We betrekken hen nauw bij de (voor hen relevante) besluitvorming op de gemeenteraad en investeren in de contacten tussen gemeenteraadsleden en leden van adviesraden. De terugkoppeling naar de adviesraden gebeurt grondig en tijdig. Nieuwe initiatieven, zoals de nightlife council, of multistakeholdergroepen, (waar verschillende doelgroepvertegenwoordigers in zitten, zoals ‘Gent 2030’ over de kandidatuur van Gent als Europese Cultuurhoofdstad in 2030) laten we doorgroeien. Telkens dat relevant is zullen zij ook om advies gevraagd worden.
