De laatste fase van de afwerking van de Dampoort is in zicht. Bewoners, handelaars en passanten uit de wijk slaken een grote zucht van verlichting. Als actieve rolstoelgebruiker heb ik deze week ook eens diep gezucht, gevloekt zelfs, toen ik opmerkte dat een aantal gloednieuwe oversteekplaatsen en voetpaden opnieuw een verhoogde drempel hebben gekregen.

We zijn intussen 2024. Hoe is het in ’s hemelsnaam mogelijk dat in de creatie van de publieke ruimte zo weinig rekening wordt gehouden met mensen die minder mobiel zijn?

Nu is de fiets de norm als het gaat over de heraanleg van straten en pleinen. Wat op zich goed is voor mens en milieu. Het fietspad ligt er strak als een biljartlaken bij, maar met de behoeften van voetgangers wordt te weinig rekening gehouden. Ooit al eens overgestoken aan de recent aangelegde oversteekplaats ter hoogte van de fietssluis aan de Vlaamse Kaai? Steil achterover val je als rolstoelgebruiker. Helaas ook letterlijk.

Een aantal keer per maand word ik wel eens uit mijn rolstoel gekatapulteerd dankzij een steen die uitsteekt. En niet alleen met naaldhakken, maar ook met rolstoelwielen blijf je wel eens haperen in de tramsporen. Nog een geluk dat vele Gentse omstaanders me dan willen helpen, want ja: de meeste Gentenaars deugen.

Gent Spoort – ‘het Project van de Eeuw’ – belooft nieuwe wegen met plaats voor groen, voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer. Maar ik lees geen woord over toegankelijkheid of aandacht voor minder mobiele mensen. Handicap wordt al lang niet alleen meer gezien als een gevolg van een puur ‘medisch’ aspect, maar eerder als het product van een samenspel tussen persoonlijke eigenschappen en de omgeving.

De beperkingen die mensen ervaren, ontstaan vaak door de ontoereikendheid van de omgeving of de maatschappij om tegemoet te komen aan hun behoeften. Besluitmakers en vormgevers van leefomgevingen dragen hierin bijgevolg een grote verantwoordelijkheid. Want wat heb ik aan openbaar vervoer als ik niet zelfstandig op trein, tram of bus kan?

En hoe moeten we ons verplaatsen tijdens de werken? Binnenkort volgt er dus opnieuw stevige hinder aan het Antwerpenplein en de Dampoort. Met opnieuw lawaai, stof en opengebroken straten en voetpaden als resultaat. En een extra uitdaging voor mensen met beperkte mobiliteit en rolstoelgebruikers.

Niet dat ik niet geloof in een overkoepelend plan voor betere en toegankelijke mobiliteit. Maar grijpen we dan ook meteen de kans om te pronken met een inclusief plan?

Voor mij, en voor velen met mij, is het duidelijk. Als de Dampoort niet herschapen wordt vanuit het principe van Universal Design, voor wie spoort het dan? Of met andere woorden: als Gent Spoort het ‘Project van de Eeuw’ is, dan is het alleen maar een succes als het project op maat is van de 21ste eeuw en dus op maat is van iedereen.

Veerle Baert